Ηλίας Ζερβός - Ιωάννης Λισγαράς: Εξορία στους Οθωνούς για την Ένωση. (Ιστορία)

Οι δύο βουλευτές της Ιονίου Βουλής που λόγω των ενωτικών τους θέσεων εξορίστηκαν από τους Άγγλους στους Οθωνούς ως υποκινητές εχθροπραξιών κατά του αποικιακού καθεστώτος ενώ ο βουλευτής Ιωσήφ Μομφεράτος εξορίστηκε στην Ερείκουσα. 

Ο Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος ήταν από τους αρχηγούς του κόμματος των Ριζοσπαστών του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων. Αρνήθηκε τελικώς να υπογράψει υπέρ της Ένωσης των Επτανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Ηλίας Ζερβός-Ιακωβάτος

Γεννήθηκε το 1814 στην Κεφαλλονιά. Σπούδασε Νομική στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Στα φοιτητικά του χρόνια ασπάσθηκε τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. 

Εξέδιδε από το 1849 την εφημερίδα Φιλελεύθερος από όπου ασκούσε έντονη κριτική εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Το 1850 εκλέχτηκε στην Ιόνιο Βουλή και υπερψήφισε το ενωτικό ψήφισμα. Οι Άγγλοι απάντησαν με διώξεις, εξορίες και κλείσιμο των εφημερίδων. Ο ίδιος από το 1857 εως το 1860 εξορίστηκε στα Αντικύθηρα, στους Οθωνούς και στους Αντίπαξους ενώ ο Ιωσήφ Μομφεράτος στην Ερείκουσσα. Τότε το κόμμα των Ριζοσπαστών σχεδόν διαλύεται και εμφανίζεται ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος, που επιζήτησε μόνο την Ενωση χωρίς κοινωνικές αλλαγές. Το 1860 διέμεινε στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα, χωρίς εμφανή πολιτική δραστηριότητα. Το 1862 ως Πρόεδρος της Βουλής πρότεινε την αναστολή του εθνικού ζητήματος. Το σκεπτικό του ήταν αφενός να μην υπηρετήσουν τα Επτάνησα τα σχέδια της Μεγάλης Βρετανίας, για σύνδεση της Ένωσης με την έξωση του Όθωνα, αφετέρου να προηγηθούν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις προς όφελος του επτανησιακού λαού, που θα λειτουργούν προπαρασκευαστικά της Ένωσης. Η πρότασή του ωστόσο δεν έπεισε τη Βουλή.

Το 1862 ως Πρόεδρος τότε της Βουλής προτείνει την αναστολή του εθνικού ζητήματος και την προώθηση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Οι παλιοί ριζοσπάστες με τον Ιωσήφ Μομφεράτο συντάσσονται μαζί του ενώ οι νέοι με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Λομβάρδο διαφωνούν. Έτσι το κόμμα των Ριζοσπαστών διασπάται στο Κόμμα Αληθινών Ριζοσπαστών με ηγέτες το Ζερβό και το Μομφεράτο που έδινε προτεραιότητα στην κοινωνική δικαιοσύνη και στο κόμμα των Ενωτικών Ριζοσπαστών που επεδίωκε μόνο την ένωση χωρίς κοινωνικό περιεχόμενο. Όταν το 1864 τα Επτάνησα ενώνονται με την Ελλάδα ο Ζερβός και ο Μομφεράτος αρνούνται να υπογράψουν την ένωση και δε συμμετέχουν στους πανηγυρισμούς.

Το καλοκαίρι του 1864 έλαβε μέρος στην Β' Εθνική Συνέλευση στην Αθήνα ως πληρεξούσιος Κεφαλληνίας.

Συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα

Εκτός από πολιτικός, είχε και πλούσιο συγγραφικό και ποιητικό έργο. Δημοσίευσε ιστορικά, κοινωνικά και ηθικολογικά έργα, τρεις ποιητικές συλλογές και ένα δράμα.

 Έχοντας από τα φοιτητικά του χρόνια στην Ιταλία αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του Τύπου και της ελευθεροτυπίας, αμέσως μετά την παραχώρηση της σχετικής ελευθερίας στα Επτάνησα ίδρυσε το 1849 στο Αργοστόλι τυπογραφείο και τον ίδιο χρόνο προχώρησε στην έκδοση της εφημερίδας Φιλελεύθερος, μέσα από την οποία ανέπτυσσε κοινωνική και πολιτική κριτική εναντίον της βρετανικής εξουσίας. Η ευρεία απήχηση που βρήκε στα λαϊκά στρώματα του νησιού είχε ως αποτέλεσμα απαγορεύσεις κυκλοφορίας της εφημερίδας και διώξεις σε βάρος του εκδότη.
Ο Αίνος / Σύγγραμμα περιοδικόν άπαξ του μηνός εκδιδόμενον φιλοξενούσε στις στήλες του άρθρα για θέματα φιλολογικά, ιστορικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά, πολιτισμού, κλπ. Στην εργογραφία του επίσης συγκαταλέγονται κείμενα κοινωνικής υφής, άλλα με θέματα φιλολογικά, όπως το Κριτική επί των συγχρόνων μυθιστορημάτων (1889), ιστορικά, όπως τα Κεφαλληνιακά (1850), ή Ο Αριστομένης και η αρχαία Μεσσηνία (1857), αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως το Συλλογή αρχαιολογικών λειψάνων της νήσου Κεφαλληνίας (1861), και κάποια με ηθικολογικές παραινέσεις. Προχώρησε επίσης σε μεταφράσεις έργων της ιταλικής γραμματολογίας, ακολουθώντας την προτροπή του Σολωμού, την οποία υιοθέτησαν και οι μετασολωμικοί λογοτέχνες. Πολιτικής θεματολογίας είναι έργα όπως Το ενωτικό ζήτημα και η αγυρτεία αποκαλυπτόμενα (1879) και Ο εν Ζακύνθω ριζοσπαστισμός (1888), με τα οποία βάλλει εναντίον των Ενωτικών Ριζοσπαστών. Έγραψε επίσης και τρεις ποιητικές συλλογές: Η κόρη του Ιεφθαέ (1869), Η Κρητοφίλη και τα τρία λεμονάνθη (1870), και Η λύρα του Ερημίτη (1871). Τα ποιήματα των συλλογών αυτών είναι σε μεγάλο βαθμό γνωμικά και διδακτικά, γραμμένα σε γλώσσα λόγια, η οποία ωστόσο πλησιάζει τη γλώσσα του λαού κατά τα διδάγματα του Σολωμού. Γενικώς το ποιητικό του έργο φέρει εμφανείς επιδράσεις από την ποίηση του Σολωμού, αλλά και του Ρήγα Φεραίου. Τέλος, έχει συγγράψει το θεατρικό έργο Ενάρετη: Δράμα εις πράξεις τρείς (1882), που αρχικά δημοσιεύτηκε στον Αίνο και κατόπιν σε αυτοτελή έκδοση. Ιωάννα Τριπουλά.

Ήταν παντρεμένος με τη Χρυσάνθη Σολωμού. Πέθανε το 1894.

Μόχθους πολλούς και πλείστας θυσίας υποστάς υπέρ πατρίδος συνενεγκών, αντί των οποίων μόνον τας αδικίας του κόσμου συλλέξας, κείμαι ενθάδε.

— Επιγραφή στον τάφο του Ηλία Ζερβού

Ο Ιωάννης Λισγαράς γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1805 και αποκαλείτο "Αδάμ του Ριζοσπαστισμού". Η πολιτεία και οι Επτανήσιοι ακόμα δεν έχουν τιμήσει ούτε αυτόν τον ήρωα...

Ιωάννης Λισγαράς

Το 1850 ο Ιωάννης Λισγαράς εκλέχτηκε στην Ιόνιο Βουλή και υπερψήφισε με τη σειρά του το ενωτικό ψήφισμα των Ιονίων Νήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Το 1851, λόγω των ενωτικών του θέσεων και της επιρροής του προς τον Επτανησιακό λαό τον οποιο καλούσε σε αγώνα, εξορίστηκε από τους Άγγλους στους Οθωνούς ως υποκινητής εχθροπραξιών κατά του καθεστώτος μαζί με τον βουλευτή και αρχηγό του κόμματος Ηλία Ζερβό-Ιακωβάτο ενω ο βουλευτής Ιωσήφ Μομφεράτος εξορίστηκε στην Ερείκουσα. 

Το ζήτημα της απουσίας των δύο εξόριστων βουλευτών απασχόλησε ιδιαίτερα το Κοινοβούλιο, όπου ακούστηκαν έντονες διαμαρτυρίες για τη στάση της Προστασίας και από τις δύο παρατάξεις. Οι βουλευτές Ναθαναήλ Δομενεγίνης και Γουλιέλμος Μινώτος αποχώρησαν από το Κοινοβούλιο, χωρίς να δώσουν το βουλευτικό όρκο και δια¬κήρυξαν ότι η συγκρότηση του Κοινοβουλίου ήταν παράνομη και αντισυνταγματική και για το λόγο αυτό, οι αποφάσεις του θα ήταν άκυρες. Διαμαρτυρίες απέστειλαν στον πρόεδρο του Κοινοβουλίου και οι δύο εξόριστοι. 

Ο Λισγαράς εξελέγη ξανά Βουλευτής της Ιονίου Βουλής το 1852, επανήλθε στη Κέρκυρα αλλά εμποδίστηκε να εισέλθει στην αίθουσα από τους Άγγλους και από βουλευτές που τάσοταν κατά της Ένωσης. Επανερχόμενος στην Ζάκυνθο, ανέλαβε και πάλι τα συμβολαιογραφικά του καθήκοντα. Αγωνίστηκε υπέρ της Ενώσεως με άρθρα, ομιλίες προς τον Επτανησιακό λαο και επαναστατικές προκηρύξεις και συμμετείχε ενεργώς από το 1860, στο Ιταλοελληνικό

Κομιτάτο της ενεργείας (όνομα εμπνευσμένο από τα ιταλικά «Comitati d' Azione»). Επρόκειτο για ριζοσπαστικές κινήσεις / μυστικές εταιρείες Επτανησίων κατά το 1860-1862 οι οποίες αποσκοπούσαν στην επανάσταση των Επτανήσιων και στην Ένωση. Οι ομάδες αυτές ενεργούσαν με έμπνευση τη Φιλική Εταιρία και την Επανασταση του 1821 και είχαν επικοινωνία με το κεντρικό κομιτάτο της Γένουας που υποστήριζε την απελευθέρωση των λαών των Βαλκανίων στο πλαίσιο των σχεδίων του Τζουζέπε Γκαριμπάλντι. Το κομιτάτο Ζακύνθου το ίδρυσε το Μάιο του 1860 ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος, πολιτικός και βουλευτής στη βουλή των Ιονίων Νήσων, ο οποίος έκανε πολλά ταξίδια στην Ιταλία και Ελλάδα και συναντήθηκε με τον Όθωνα, τον Βίκτωρα Εμμανουήλ και τον Γαριβάλδη για την προώθηση των σκοπών του. Τα κομιτάτα προετοίμαζαν την εξέγερση των υπόδουλων ελληνικών επαρχιών της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας μέσα από μια βαλκανική εκστρατεία του Γαριβάλδη, ώστε να υπάρξει και αντίστοιχα αντίκτυπος στο ζήτημα της Επτανήσου.

Στη γενέτειρα του Ζάκυνθο είχε την υποστήριξη βουλευτών και ιερέων. Στο Κομιτάτο συμμετείχαν από την Κέρκυρα πολλοί βουλευτές αλλά και ο αρχιεπίσκοπος, στη Λευκάδα, ανάμεσα σε άλλους και ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, στην Κεφαλονιά ο Γεράσιμος Λιβαδάς, ο λόγιος ριζοσπάστης Θεόδωρος Καρούσος (καθηγητής πανεπιστημίου και στη συνέχεια βουλευτής) και στην Πάτρα ο Ανδρέας Ρηγόπουλος.

Μετά την Ένωση, το 1866, εξελέγη πρώτος  Δήμαρχος Ζακυνθίων δια ψήφων 3000, επί συνόλου 3993 και διακρίθηκε για την τιμιότητα και τις άψογες διοικητικές και οικονομικές του ικανότητες.Το 1868 τον έπαυσε η κυβέρνηση Βούλγαρη, αλλά το 1869 η κυβέρνηση Ζαΐμη τον επανέφερε στο αξίωμά του.Ο Ιωάννης Λισγαράς εξήλθε από το δημόσιο βίο φτωχότατος. Πέθανε στις 8 Φεβρουαρίου 1872, απολαμβάνοντας το σεβασμό και την αγάπη των συμπατριωτών του για την εντιμότητα και το ήθος του.

www.diapontia.gr

Πηγες: wikipedia.org, vouleftes-kerkyras.com