Η ιστορία του ριζοσπάστη βουλευτή Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου που εξορίστηκε στους Οθωνούς.

Ήταν από τους αρχηγούς του κόμματος των Ριζοσπαστών του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων. Αρνήθηκε τελικώς να υπογράψει υπέρ της Ένωσης των Επτανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα.

Γεννήθηκε το 1814 στην Κεφαλλονιά. Σπούδασε Νομική στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Στα φοιτητικά του χρόνια ασπάσθηκε τις ιδέες του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης. 

Εξέδιδε από το 1849 την εφημερίδα Φιλελεύθερος από όπου ασκούσε έντονη κριτική εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Το 1850 εκλέχτηκε στην Ιόνιο Βουλή και υπερψήφισε το ενωτικό ψήφισμα. Οι Άγγλοι απάντησαν με διώξεις, εξορίες και κλείσιμο των εφημερίδων. Ο ίδιος από το 1857 εως το 1860 εξορίστηκε στα Αντικύθηρα, στους Οθωνούς και στους Αντίπαξους ενώ ο Ιωσήφ Μομφεράτος στην Ερείκουσσα. Τότε το κόμμα των Ριζοσπαστών σχεδόν διαλύεται και εμφανίζεται ο Κωνσταντίνος Λομβάρδος, που επιζήτησε μόνο την Ενωση χωρίς κοινωνικές αλλαγές. Το 1860 διέμεινε στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα, χωρίς εμφανή πολιτική δραστηριότητα. Το 1862 ως Πρόεδρος της Βουλής πρότεινε την αναστολή του εθνικού ζητήματος. Το σκεπτικό του ήταν αφενός να μην υπηρετήσουν τα Επτάνησα τα σχέδια της Μεγάλης Βρετανίας, για σύνδεση της Ένωσης με την έξωση του Όθωνα, αφετέρου να προηγηθούν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις προς όφελος του επτανησιακού λαού, που θα λειτουργούν προπαρασκευαστικά της Ένωσης. Η πρότασή του ωστόσο δεν έπεισε τη Βουλή.

Το 1862 ως Πρόεδρος τότε της Βουλής προτείνει την αναστολή του εθνικού ζητήματος και την προώθηση κοινωνικών μεταρρυθμίσεων. Οι παλιοί ριζοσπάστες με τον Ιωσήφ Μομφεράτο συντάσσονται μαζί του ενώ οι νέοι με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Λομβάρδο διαφωνούν. Έτσι το κόμμα των Ριζοσπαστών διασπάται στο Κόμμα Αληθινών Ριζοσπαστών με ηγέτες το Ζερβό και το Μομφεράτο που έδινε προτεραιότητα στην κοινωνική δικαιοσύνη και στο κόμμα των Ενωτικών Ριζοσπαστών που επεδίωκε μόνο την ένωση χωρίς κοινωνικό περιεχόμενο. Όταν το 1864 τα Επτάνησα ενώνονται με την Ελλάδα ο Ζερβός και ο Μομφεράτος αρνούνται να υπογράψουν την ένωση και δε συμμετέχουν στους πανηγυρισμούς.

Το καλοκαίρι του 1864 έλαβε μέρος στην Β' Εθνική Συνέλευση στην Αθήνα ως πληρεξούσιος Κεφαλληνίας.

Συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα

Εκτός από πολιτικός, είχε και πλούσιο συγγραφικό και ποιητικό έργο. Δημοσίευσε ιστορικά, κοινωνικά και ηθικολογικά έργα, τρεις ποιητικές συλλογές και ένα δράμα.

 Έχοντας από τα φοιτητικά του χρόνια στην Ιταλία αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του Τύπου και της ελευθεροτυπίας, αμέσως μετά την παραχώρηση της σχετικής ελευθερίας στα Επτάνησα ίδρυσε το 1849 στο Αργοστόλι τυπογραφείο και τον ίδιο χρόνο προχώρησε στην έκδοση της εφημερίδας Φιλελεύθερος, μέσα από την οποία ανέπτυσσε κοινωνική και πολιτική κριτική εναντίον της βρετανικής εξουσίας. Η ευρεία απήχηση που βρήκε στα λαϊκά στρώματα του νησιού είχε ως αποτέλεσμα απαγορεύσεις κυκλοφορίας της εφημερίδας και διώξεις σε βάρος του εκδότη.
Ο Αίνος / Σύγγραμμα περιοδικόν άπαξ του μηνός εκδιδόμενον φιλοξενούσε στις στήλες του άρθρα για θέματα φιλολογικά, ιστορικά, φιλοσοφικά, κοινωνικά, πολιτισμού, κλπ. Στην εργογραφία του επίσης συγκαταλέγονται κείμενα κοινωνικής υφής, άλλα με θέματα φιλολογικά, όπως το Κριτική επί των συγχρόνων μυθιστορημάτων (1889), ιστορικά, όπως τα Κεφαλληνιακά (1850), ή Ο Αριστομένης και η αρχαία Μεσσηνία (1857), αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, όπως το Συλλογή αρχαιολογικών λειψάνων της νήσου Κεφαλληνίας (1861), και κάποια με ηθικολογικές παραινέσεις. Προχώρησε επίσης σε μεταφράσεις έργων της ιταλικής γραμματολογίας, ακολουθώντας την προτροπή του Σολωμού, την οποία υιοθέτησαν και οι μετασολωμικοί λογοτέχνες. Πολιτικής θεματολογίας είναι έργα όπως Το ενωτικό ζήτημα και η αγυρτεία αποκαλυπτόμενα (1879) και Ο εν Ζακύνθω ριζοσπαστισμός (1888), με τα οποία βάλλει εναντίον των Ενωτικών Ριζοσπαστών. Έγραψε επίσης και τρεις ποιητικές συλλογές: Η κόρη του Ιεφθαέ (1869), Η Κρητοφίλη και τα τρία λεμονάνθη (1870), και Η λύρα του Ερημίτη (1871). Τα ποιήματα των συλλογών αυτών είναι σε μεγάλο βαθμό γνωμικά και διδακτικά, γραμμένα σε γλώσσα λόγια, η οποία ωστόσο πλησιάζει τη γλώσσα του λαού κατά τα διδάγματα του Σολωμού. Γενικώς το ποιητικό του έργο φέρει εμφανείς επιδράσεις από την ποίηση του Σολωμού, αλλά και του Ρήγα Φεραίου. Τέλος, έχει συγγράψει το θεατρικό έργο Ενάρετη: Δράμα εις πράξεις τρείς (1882), που αρχικά δημοσιεύτηκε στον Αίνο και κατόπιν σε αυτοτελή έκδοση. Ιωάννα Τριπουλά.

Ήταν παντρεμένος με τη Χρυσάνθη Σολωμού. Πέθανε το 1894.

Μόχθους πολλούς και πλείστας θυσίας υποστάς υπέρ πατρίδος συνενεγκών, αντί των οποίων μόνον τας αδικίας του κόσμου συλλέξας, κείμαι ενθάδε.

— Επιγραφή στον τάφο του Ηλία Ζερβού

 Διάβασε επίσης: Ο Ιωάννης Λισγαράς εξορίζεται στους Οθωνούς για τις ενωτικές του ίδιες.