Η καταγωγή των Διαπόντιων και η σύνδεση τους με τους Παξούς και την Ήπειρο.

Η "παραδοσιακή" άποψη του τοπικού πληθυσμού των Διαποντίων Νήσων είναι ότι η καταγωγή τους εκβάλει από την περιοχή της Ηπείρου και τους Παξούς, καθώς πολλά διαποντιακά  επώνυμα είναι κοινά με τα επώνυμα της Νότιας και της Βόρειας  Ήπειρο και των Παξών (όπως Αργυρός, Μαστόρας κλπ.) ενώ πολλά τοπικά παρατσούκλια προέρχονται από αρβανίτικες λεξεις. Τα επώνυμα στα Διαπόντια είναι σε ορισμένες περιπτώσεις εντελώς ίδια σε κάθε νησί, καθώς πολλοί Οθωνιώτες μετανάστευσαν στα άλλα δύο νησιά μετά την μετανάστευση τους στους Οθωνούς. Υπάρχουν επίσης πολλά χωριά των νησιών των Διαποντίων που έχουν τα ίδια ονόματα με κάποια χωριά των Παξών και της Ηπείρου.

Οι Διαπόντιοι οργάνωσαν και δημιούργησαν χωριά με βάση τους συγγενείς τους, δηλαδή κάθε χωριό περιλαμβάνει κοντινούς  συγγενείς. Κάθε χωριό έχει κατοίκους που σχετίζονται με τα άλλα χωριά και σχεδόν όλοι οι νησιώτες έχουν σχέση μεταξύ τους. Με λίγες εξαιρέσεις, κάθε χωριό φέρει το όνομα του οικογενειακού επώνυμου που κατοικεί εκεί όπως στους Παξούς. (π.χ. από το επίθετο Αργύρος, Αργυράτικα κλπ.). Για το λόγο αυτό, οι Διαπόντιοι μοιράστηκαν τα ίδια επώνυμα. Ετσι, εκτός από τα επώνυμα φέρουν και ψευδώνυμα (παρατσούκλια) της οικογένειάς τους, ώστε να μπορούν να ξεχωρίζουν τον ένα από τον άλλον. Τα ψευδώνυμα σε αυτή την περίπτωση προσδίνουν την καταγωγή αλλά και τις ιδιότητες του κάθε γενάρχη της οικογένειας. Τα περισσότερα από αυτά είναι εξελληνισμένα- ιταλικά, λατινοποιημένα- ελληνικά, βλάχικα, αρβανίτικα και ηπειρώτικα.

Οι λόγοι της μετανάστευσης τους δεν είναι απολύτως σαφείς και μπορεί να είναι πολλαπλοί. Τα κυριότερα κύματα μετανάστευσης στα Διαπόντια Νησιά ξεκίνησαν γύρω στο 1600, έφτασαν στο ανώτατο σημείο κάποιου χρόνου κατά τον 19ο αιώνα και έληξαν γύρω στο 1800 φτάνοντας στους Οθωνούς ξεκινώντας από την Άνω Πάντα, την Ερεικούσα και τέλος στο Μαθράκι. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο προπάτορας των πρώτων κατοίκων της Άνω Πάντας Οθωνών λέγονταν Βελλιανίτης και είχε καταγωγή από τους Παξούς.

Οικόσημο οικογένειας Βελλιανίτη από τους Παξούς με καταγωγή απο το Βέλιανη Παραμυθιάς Θεσπρωτίας (σημερινή Χρυσαυγή)

Ο λαοφωτιστής-ανθρωπολόγος και ειδικός στο ελληνικό λαογραφικό έργο Δημήτριος Λουκάτος κατέγραψε ότι η προέλευση των Διαποντίων είχε ασφαλείς συνδέσεις με την Ήπειρο και τους Παξούς, καθώς κατά τη διάρκεια των ερευνών του στα νησιά τη δεκαετία του 1960 βρέθηκαν ομοιότητες  μεταξύ της παραδοσιακής ζωής και των κοστουμιών των Διαποντίων με τους Ηπειρώτες. Οι τελευταίες δεκαετίες οι συνδέσεις με την Ήπειρο και τους Παξούς δεν είναι τόσο πολλές όσο πριν. Τα νησιά συνδέονται πλήρως με την Κέρκυρα, καθώς οι περισσότεροι Διαπόντιοι ζουν στην πόλη της Κέρκυρας και ως εκ τούτου κάποιοι από αυτούς θεωρούν ότι προέρχονται από την Κέρκυρα. Πολλοί Διαπόντιοι μετανάστευσαν τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και έχουν αμερικανική υπηκοότητα.
Υπάρχουν επίσης πολλά Διαποντιακά επώνυμα και τοπωνύμια που έχουν ιταλικές, αγγλικές και βενετσιάνικες ρίζες .

Πηγή: wikipedia.com